علائم خرابی مبدل کاتالیزور (کاتالیست) در خودرو و روش تشخیص آن
مبدل کاتالیزور یا کاتالیست یکی از مهم‌ترین اجزای سیستم اگزوز است که وظیفه دارد گازهای سمی خروجی از موتور را به ترکیبات بی‌ضرر تبدیل کند.
خرابی این قطعه علاوه‌بر آسیب به محیط زیست، می‌تواند باعث افت شدید قدرت، افزایش مصرف سوخت و حتی آسیب به موتور شود.
در این مقاله، نشانه‌های خرابی کاتالیست و روش تشخیص و پیشگیری از آن را بررسی می‌کنیم.
🔹 ۱. افت محسوس قدرت و شتاب خودرو
یکی از اولین نشانه‌های خرابی کاتالیست، کاهش شتاب خودرو و احساس خفگی در موتور است.
در واقع وقتی مسیر خروج دود مسدود شود، موتور نمی‌تواند به‌درستی تخلیه کند و عملکرد آن افت می‌کند.
🧠 تست ساده:
اگر در حالت خلاص، گاز می‌دهید و موتور به‌سختی دور می‌گیرد، احتمال گرفتگی کاتالیست بالاست.
🔹 ۲. روشن شدن چراغ چک (Check Engine)
ECU خودرو با کمک سنسورهای اکسیژن، عملکرد کاتالیست را بررسی می‌کند.
در صورت کاهش بازده یا گرفتگی، خطاهایی مثل P0420 یا P0430 ثبت می‌شود و چراغ چک روشن می‌شود.
🧰 راه‌حل:
با دستگاه دیاگ خطا را بخوانید و در صورت تأیید، بررسی فیزیکی کاتالیست انجام دهید.
🔹 ۳. افزایش مصرف سوخت
وقتی جریان دود خروجی مختل شود، ECU سعی می‌کند با افزایش سوخت جبران کند.
نتیجه این کار، افزایش مصرف بنزین و کاهش راندمان موتور است.
🔹 ۴. داغ شدن بیش از حد اگزوز یا بوی تخم‌مرغ گندیده
در صورت گرفتگی، گازهای داغ پشت کاتالیست جمع می‌شوند و دمای آن به شدت بالا می‌رود.
گاهی بوی بد شیمیایی شبیه «تخم‌مرغ گندیده» از اگزوز خارج می‌شود.
🔹 ۵. صدای تق‌تق یا لرزش از زیر خودرو
اگر مواد داخلی کاتالیست خرد شده باشند، با تکان دادن اگزوز صدای تق‌تق فلز می‌شنوید.
این صدا نشانه شکستگی و نیاز به تعویض فوری است.
🔹 جمع‌بندی
کاتالیست خودرو فقط برای معاینه فنی نیست؛ نقش حیاتی در سلامت موتور و مصرف سوخت دارد.
اگر علائمی مثل افت شتاب، صدای غیرعادی یا بوی بد از اگزوز احساس کردید، بررسی کاتالیست را پشت گوش نیندازید.
در بسیاری از موارد تمیز کردن یا تعویض به‌موقع این قطعه، عملکرد خودرو را مثل روز اول بازمی‌گرداند.
